Jak czytamy w dokumencie przyjętym przez Sejm 3 lutego 2011 r.: ustanowienie 1 marca Narodowym Dniem Pamięci to hołd dla bohaterów antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu.

1 marca jest datą symboliczną, która historycznie nawiązuje do 1 marca 1951 r. Tego dnia Urząd Bezpieczeństwa zamordował w więzieniu na warszawskim Mokotowie siedmiu członków niepodległościowego i antykomunistycznego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość”: Łukasza Cieplińskiego, Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Rzepaka, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego i Karola Chmiela.

Żołnierze wyklęci to nazwa żołnierzy tworzących powojenną konspirację niepodległościową. Była ona – aż do powstania Solidarności – najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy. W roku największej aktywności zbrojnego podziemia, w 1945r., działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów z czego 20 tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom m.in. schronienie i łączność.

Propaganda władzy komunistycznej w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej określała żołnierzy podziemia mianem zaplutych karłów reakcji. Żołnierze podziemia antykomunistycznego za swoje działania skazywani byli na śmierć, wieloletnie więzienie lub pobyt w obozach. Wśród ofiar byli także m.in.  rotmistrz Witold Pilecki, generał August Fieldorf "Nil", Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój”, Józef Kuraś „Ogień”, Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” i Danuta Siedzikówna "Inka".

źródło: sejm.gov